“Je volgt de weg en na drie kilometer kom je aan bij de plaats van de ‘overval’. Het is precies zoals de oude man uit het dorp zei: de wagens van de kooplieden staan er schijnbaar onaangeraakt bij, maar van de handelaren zelf, hun personeel en de ossen geen spoor.”

“Alsof ze zomaar het bos in zijn gelopen,” zegt de jager uit het dorp, die met je mee is gekomen. En inderdaad, vijftig meter verderop vind je meerdere sporen die het bos in leiden. Er is daar een pad. Ook ontdek je daar een tweede spoor —van één persoon— dat aan de overzijde het bos ingaat. De lading van de wagens kan nog een keer doorzocht worden. Verderop is een kleine brug over een beek. Daar zijn de kooplieden langsgekomen vlak voordat hun reis hier ‘eindigde’. En in de verte op een heuvel zie je de stenen overblijfselen van een burght. “Dat is de oude wachttoren,” mompelt de jager, “die wordt al jaren niet meer gebruikt…”

De Dungeon Master kijkt de spelers aan over de tafel. “Er wordt veel van jullie verwacht. Wat doen jullie?”

Zomaar een intro van een eerste spel. Een nieuw verhaal, waarbij je gelijk merkt dat Dungeons & Dragons (D&D) geen doorsnee bordspel is. Ooit, bijna vijftig jaar geleden, kwam de eerste versie van D&D uit. Die werd meerdere keren bijgewerkt en bijgeschaafd. Inmiddels is D&D toe aan zijn vijfde editie, het is de meest gespeelde en de meest besproken tabletop-RPG ter wereld. Er worden films gemaakt en D&D campaigns gestreamd op YouTube. Kortom, Dungeons & Dragons is ontzettend populair. Maar voor sommige nieuwe spelers ook ontzettend ingewikkeld.

Wat heb je nodig om een Dungeons & Dragons-campaign te starten? En hoe begin je een eerste spel? Die vragen bespreken we in deze blog. En ik schrijf deze vanuit mijn eigen ervaringen als speler en Dungeon Master (DM).

In deze blog lees je bijvoorbeeld of de D&D Essentials Kit wat voor jou is. Of hoe belangrijk het Player’s Handbook en de andere boeken zijn. Ook maakt het uit of jouw vriendengroep nieuw is of dat enkele spelers al wat ervaring hebben met het spel. Ik geef daarnaast wat tips uit de praktijk, waar je bijvoorbeeld op moet letten als je een groep start.

Verder is het belangrijk om te weten dat we het in deze blog hebben over de Fifth Edition (D&D 5e). We bespreken materialen en tools die op dit moment (juli 2023) verkrijgbaar zijn. En dit artikel is vooral bedoeld als handig overzicht voor nieuwe spelers, waarbij we op Kerkermeester in andere blogs nog dieper in zullen gaan op afzonderlijke onderdelen van- en vragen over het spel.

Reacties van ervaren spelers en DMs zijn ook welkom. Vanuit jullie ervaring kun je nieuwe spelers helpen met een goede start.

1. Medespelers

Dungeons & Dragons spelen doe je samen. En je kunt het spel eenvoudig aanpassen aan het aantal spelers van jouw groep. Het spel is ontworpen voor twee tot zes deelnemers. Echter, indien gewenst kan het ook met zijn tweeën of met meer dan zes deelnemers gespeeld worden. Nou is dat niet het beste aantal spelers, maar ja, wat doe je als je maar één vriend(in) kan vinden die tijd heeft om mee te doen? Of je bent al met zes man en er willen nog twee mensen meedoen, want dan is je vriendengroep compleet? Ook dan kan je best lol hebben met dit spel.

Het ideale aantal deelnemers voor Dungeons & Dragons is echter: vier tot zes. Dus een DM met drie tot vijf spelers.

Dat heeft een paar speltechnische en praktische redenen, zoals dat een grote groep het spel erg vertraagt en het dan moeilijk kan zijn om een speeldatum te vinden waarop iedereen kan. En kleine groepen zijn kwetsbaar, zegt er dan iemand af dan wordt doorspelen lastig. Bij een middelgrote groep komt het spel meer uit de verf en zijn die problemen minder aan de orde.

2a. D&D Essentials Kit of Starter Set

Dungeons & Dragons is een rule heavy spel, dat wil zeggen dat er veel spelregels zijn, die tot in detail vertellen hoe je met bepaalde spelsituaties om moet gaan. En al deze regels en informatie is terug te vinden in de uitgebreide collectie boeken plus het grote aantal websites en blogs dat je online vindt. En jullie wilden gewoon een spel gaan spelen, geen voltijd studie beginnen… Los van het lezen van deze blog 😉 kan het helpen om af te spreken wie straks in deze berg van informatie duikt zodat jullie straks of komend weekend een start kunnen maken met het spel. De rest van de spelers kan dan in de praktijk, want dat werkt het best, stap voor stap leren hoe D&D werkt.

En het zal geen verrassing zijn maar daar hebben de makers van de Dungeons & Dragons, Wizards of the Coast, ook aan gedacht. Voor nieuwe groepen zijn er meerdere producten beschikbaar: twee Starter Sets en de D&D Essentials Kit. Beide hebben zo z’n voor- en nadelen, maar kunnen je helpen bij het starten van een eerste spel.

De D&D Essentials Kit is eigenlijk een afgeslankte versie van het spel. In de kit zitten alle onderdelen die je nodig hebt behalve het speelbord. Er zijn ook een paar beperkingen. Zo kun je enkel kiezen uit vijf verschillende classes: een fighter, een cleric, een wizard, een rogue of een bard. En je moet de gegevens nog zelf invullen op de character sheets. Daarnaast wil je misschien nog wat extra dobbelstenen hebben (kom ik later op terug). Tijdens de avonturen in de D&D Essentials Kit kun je de karakters upgraden naar level 6.

De Starter Sets zijn: Lost Mine of Phandelver (2014) en Dragons of Stormwreck Isle (2022). Deze hebben een aantal voor- en nadelen. Voor ongeveer dezelfde prijs krijg je helaas een stuk minder onderdelen. Zo heeft de Starter Set bijvoorbeeld geen Dungeon Master’s screen en zijn de boekjes een stuk dunner. Daar staat tegenover dat sommige fans de verhalen van de Starter Sets een stuk beter vinden dan die van de Kit. En de character sheets zijn al voor je ingevuld. De Starter Sets brengen je van level 1 naar level 3 (Phandelver). Of van level 1 naar level 5 (Stormwreck Isle).

Ik zou een nieuwe groep, die nog geen ervaring heeft met het spel, zeker aanraden om te beginnen met een van deze producten. De Kit is waarschijnlijk het meeste waar voor je geld, zelfs al staan de avonturen wat meer los op elkaar.

Prijzen: nieuw vanaf ongeveer 21 euro.

Heb jij echter een gemengde groep, d.w.z. dat sommige mensen al wat ervaring hebben met het spel en anderen nog helemaal niet, dan is het echter een ander verhaal. Dan kun je er ook voor kiezen om onder de leiding van deze ervaren spelers een zelfgemaakte campaign te starten. En dan kun je de kit en de sets indien gewenst overslaan.

2b. Boeken of de pdf

Heeft één van jouw maten al ervaring als speler of DM? En ook al een spelwereld en verhaal in gedachten? Grote kans dat jullie dan de volgende spullen al in huis hebben, in boekvorm en/of digitaal:

1. Player’s Handbook (PH)
2. Dungeon Master’s Guide (DMG)
3. Monster Manual (MM)

Dit zijn namelijk de drie basisboeken, die je nodig hebt als je zover bent om een eigen verhaal te starten en zelf characters te ontwerpen. En misschien zelfs een eigen spelwereld.

En over deze drie boeken is er een heleboel te zeggen.

Om te beginnen: de gelimiteerde basisversie van deze content is tegenwoordig (gratis) op het internet te vinden.

Dus dat is fijn.

Sommige mensen willen echter liever het boek te hebben dan een PDF-document. Hier is wel wat voor te zeggen: een boek heeft grote en mooie illustraties, en geeft een andere sfeer aan tafel tijdens het spel. Zeker in combinatie met echte dobbelstenen, een speelbord met miniatures en een fraai Dungeon Master’s screen (volgt straks). En het kan ook beter zijn voor de concentratie van de groep om de mobiele telefoons even weg te leggen. Het spel komt dan meer tot zijn recht. Maar boeken kosten geld: dus ieder zijn ding.

Wat kan helpen: als een van jouw vrienden al ervaring heeft als DM, dan kun je de DMG, de Dungeons Master’s Guide die we aan het begin noemden, als optioneel zien.

Die heb je dus niet per se nodig voor het spel.

De DMG voegt wel handige informatie toe over world building, NPCs en de omgang met verschillende soorten spelers, wat fijn kan zijn voor een DM. Maar niet iedereen heeft die extra informatie nodig.

Dan door naar het Player’s Handbook (PH). Dit boek helpt je met het bouwen van een eigen character en het legt bijvoorbeeld uit hoe je die verplaatst over het bord, hoe je vecht of valt en daarna weer opstaat en moeilijk terrein navigeert. Het geeft ook aan welke uitrusting beschikbaar is en hoe je om moet gaan met condities als vergiftiging of verlamming. Of juist wat een blessing van een priester voor je doet. Het PH is onmisbaar. En zelfs voor ervaren groepen is het fijn om er een bij de hand te hebben, juist omdat het spel zoveel regels heeft en je deze soms nog even moet opzoeken.

Belangrijk dus, die PH!

Ten derde het Monster Manual: dit boek is eigenlijk bedoeld voor de DM, en ja, er zijn meerdere delen, maar in het begin heb je genoeg aan deel één. Van dit boek wordt de DM blij. Het geeft hem een hele verzameling monsters en tegenstanders om uit te kiezen voor zijn kerker. Van Aboleths tot Zombies. En omdat alle informatie heel duidelijk en kort is samengevat, scheelt het werken met de MM je ook voorbereidingstijd. Zoals gezegd, ook digitaal te vinden. Zeker een aanrader!

Prijzen van de boeken: gratis als PDF-document of nieuw vanaf ongeveer 35 euro per stuk.

3. Dobbelstenen

De dobbelstenen mogen we zeker niet vergeten. Hoewel er tegenwoordig ook apps zijn waarmee je de echte dobbelstenen kunt vervangen, zijn de d4, de d6, de d8, de d10, de d12 en de d20 niet meer weg te denken uit het spel. En eventueel kun je zelfs voor een d100 zorgen.

Dobbelstenen zijn veel leuker dan de app, ook al kost het je wel een paar euro’s extra. De letter d staat trouwens voor ‘die’ (dobbelsteen). Een d4 is dus een dobbelsteen met 4 vakjes.

Een enkele set voor de hele groep raad ik af. Dat vertraagt het spel. En de DM moet sowieso een eigen set hebben, zodat hij zijn checks kan maken. En deze eventueel verborgen kan houden achter zijn Dungeon Master’s screen, wanneer hij daarvoor kiest. Bij de eerder besproken Starter Sets en Kit wordt standaard maar één set geleverd, dus het kan zijn dat je dan nog wat extra dobbelstenen moet kopen. Dat zou wel mijn advies zijn: één set dobbelstenen per persoon.

Prijs per set: vanaf enkele euro’s .

4. Dungeon Master’s screen

Net al genoemd, het Dungeon Master’s screen is in feite een scherm van dik papier, plastic of zelfs hout dat de DM voor zich op tafel zet. Aan de buitenzijde staan vaak illustraties en aan de binnenzijde staan bijvoorbeeld handige lijsten en tabellen zodat de DM snel informatie kan opzoeken. Spelers hebben geen scherm nodig. De belangrijkste functie van het Dungeon master’s screen is dat de DM daarachter al zijn aantekeningen en papieren kan neerleggen, zoals bijvoorbeeld de plattegrond van de dungeon met daarop alle schatten en geheime gangen, zonder dat spelers dat per ongeluk kunnen zien. Ook kan de DM (passieve) skill-checks enzovoorts maken en daarbij privé houden wat hij aan het doen is.

Wie creatief is kan ook zelf een DM-screen maken, bijvoorbeeld met plaatjes die goed passen bij de campaign. Via Google is veel inspiratie te vinden.

Prijs: nieuw vanaf 12 euro.

5. Character sheets

Dit is het overzicht waarop je alle info over jouw wizard of fighter of cleric invult. Van de Armor Class tot de temporary hitpoints, alle gegevens kun je hierop kwijt. Je hebt er een nodig per karakter. Dus…zijn er drie karakters in het spel, bijvoorbeeld een rogue, een wizard en een fighter? Dan heb je drie character sheets nodig. Ze zijn gratis te downloaden via tientallen sites, zoals dnd-compendium.com. En je kunt nog kiezen tussen de officiële versie of door fans gemaakte alternatieven.

6. Speelbord of -veld

Voor beginners is een speelbord of -veld ontzettend belangrijk, want de positie van je character– zeker tijdens een gevecht– doet ertoe. Een hokje meer naar links of naar rechts kan het verschil maken of je wel of niet geraakt wordt door de aanval of special ability van een monster. Voor sommige acties is bovendien afstand of een aanloop nodig. En bij een area of effect aanval of spell is het ook belangrijk waar je mikt. Kortom, een speelveld verschaft broodnodige duidelijkheid. Ook in de communicatie tussen de spelers en de DM.

Speelborden zijn er in verschillende varianten. Zelf vond ik een plastic bord erg fijn, zoals ook op de afbeelding te zien is. Groepen die spelen met miniatures zullen ook graag wat 3d-terrein willen hebben (meer info over 3d-terrein in deze blog ). Daarnaast zijn er ook groepen die met de tijd het speelbord loslaten, omdat de nadruk meer op het verhaal komt te liggen. Maar voor je eerste spel wil je echt een speelbord hebben.

Prijs: zelf maken of nieuw vanaf ongeveer 20 euro

7. Pen en papier

Uiteraard kan het fijn zijn om tussendoor aantekeningen te maken. Personages kunnen jou aanwijzingen geven waar je op een later moment wat mee moet. En daarnaast moet je ook je hitpoints, ervaring en items bijhouden. En dat wil je misschien niet op je character sheet doen, omdat daar weinig ruimte voor is en het dan sneller slijt. Bovendien is het handig om aantekeningen te hebben als je weer samen aan tafel zit, en de DM zegt: ‘Oké, wie kan nog even vertellen waar we de vorige keer zijn gebleven..?’ Dus zorg indien gewenst voor een pen (of potlood) en papier.

8. Een Virtual Table Top (bij een online spel)

Wie online wil spelen kan kiezen uit meerdere platforms, zoals: Roll20, Foundry, Fantasy Grounds en One More Multiverse. En hierbij heb je eigenlijk alleen een webcam, microfoon en het PHB nodig.

Daarnaast kun je ook gewoon via apps als Zoom, Facetime, Google Hangouts en Skype afspreken met vrienden.

Wie kiest voor ouderwets rond de tafel heeft in principe geen app nodig.

En er zijn nog een heleboel andere leuke online tools waarmee je D&D kunt upgraden, maar die je niet nodig hebt om het spel te spelen. Deze zullen we, net als de overige boeken en accessoires, in andere blogs en artikelen bespreken.

Samengevat

Nieuwe groep, geen ervaring:

• Optie A: kies voor de kit, koop extra dobbelstenen en maak of koop een speelbord. Dit kan ook met een klein budget.

• Optie B: kies voor de starter set, koop of regel de ontbrekende onderdelen. Je bent dan uiteindelijk wel wat meer geld kwijt dan bij de kit.

Bevalt D&D goed? Dan kun je ook de boeken kopen of downloaden, en verder investeren in het spel.

• Nieuwe groep, wel spelers met ervaring: de kit en starter set zijn dan optioneel. Sla je die over dan wil je wel (een download van) het Player’s Handbook en de Monster Manual hebben. En eventueel ook de DMG. Ervaren spelers hebben vaak ook nog wel wat dobbelstenen en andere onderdelen liggen. En weten waar je character sheets en dergelijke kunt downloaden. Na een kort campaign kun je dan waarschijnlijk al snel door met een wat geavanceerder scenario, zoals Waterdeep: Dungeon of The Mad Mage of The Curse of Strahd (moeilijker).

• Nieuwe groep, online campaign: laptop met webcam en microfoon; een account bij een online platform; een download van de PHB en andere boeken; ingevulde character sheet en eventueel een dice-app.

Nog een laatste tip

En dat is: houd het simpel. Voorkom een ‘information overload’ bij nieuwe spelers.

Spelers die in korte tijd teveel nieuwe informatie te verwerken krijgen, hebben tijdens de derde of vierde sessie soms nog steeds moeite met de basisregels van het spel. En dat is eigenlijk een situatie die je wilt voorkomen.

Ten slotte…

Veel spelplezier!

Vragen en opmerkingen altijd welkom in de comments of via het contactformulier.